Mία από τις πλέον δυνατές και εμβληματικές πένες της νεοελληνικής λογοτεχνίας, η συγγραφέας που μύησε στην τέχνη του λόγου γενιές αναγνωστών κάθε ηλικίας, η σπουδαία Άλκη Ζέη, έφυγε σε ηλικία 97 ετών.
Η Άλκη Ζέη η οποία πρόσφατα έγινε επίτιμη διδάκτορας του Πανεπιστημίου Πατρών είχε μια πολυτάραχη ζωή με μακρόχρονες στάσεις στην Αθήνα, τη Σύρο, τη Χίο, τη Μόσχα, την Τασκένδη, το Παρίσι, την Αθήνα, το Βέλγιο, το Πήλιο. Έζησε μια μυθιστορηματική ζωή. Μια ζωή συνυφασμένη με τη νεότερη ελληνική ιστορία.
Γεννήθηκε στην Αθήνα. Ο πατέρας της, Ζήνων Ζέης, ήταν τραπεζικός υπάλληλος, μεγαλωμένος στην Κρήτη, αλλά με καταγωγή από την Άνδρο και η μητέρα της, Έλλη Σωτηρίου, ήταν από τη Σάμο και είχε περάσει τα παιδικά της χρόνια στη Σμύρνη.
Φοίτησε αρχικά στην ιδιωτική Ιόνιο Σχολή, όπου γνώρισε τη φίλη της και μετέπειτα συγγραφέα Ζωρζ Σαρή, αλλά τα τελευταία τρία χρόνια του γυμνασίου πήγε στην επίσης ιδιωτική Σχολή Αηδονοπούλου. Εκείνη την περίοδο ο θείος της, Πλάτων Σωτηρίου (αδελφός της μητέρας της), παντρεύτηκε τη γνωστή συγγραφέα Διδώ Σωτηρίου, η οποία βοήθησε την Άλκη Ζέη να ασχοληθεί με τη συγγραφή.
Κατοχή και εξορία
Κατά την περίοδο της κατοχής εντάχθηκε στην ΕΠΟΝ, παρακινούμενη από την Διδώ Σωτηρίου. Παράλληλα σπούδασε φιλοσοφία του θεάτρου στην Φιλοσοφική του πανεπιστημίου των Αθηνών και υποκριτική στη δραματική σχολή του Εθνικού Ωδείου Αθηνών. Ενώ φοιτούσε στη δραματική σχολή το 1943 γνώρισε τον μελλοντικό της σύζυγο, το θεατρικό συγγραφέα Γιώργο Σεβαστίκογλου (1913-1990), με τον οποίο παντρεύτηκε το 1945. Το 1948, ύστερα από την ήττα του ΔΣΕ στον εμφύλιο, ο σύζυγός της διέφυγε στην Τασκένδη.
Η Ζέη προσπάθησε να τον ακολουθήσει αλλά την συνέλαβαν και την εξόρισαν στη Χίο λόγω των πολιτικών της πεποιθήσεων.Ύστερα από προσπάθειες έξι ετών, και αφού έμεινε για καιρό στην Ιταλία, το 1954 επανασυνδέθηκε με τον σύζυγο της στην Τασκένδη. Απέκτησαν δυο παιδιά,την Ειρήνη (1956-) και τον Πέτρο (1959-). Το 1957 μετακόμισαν στη Μόσχα, όπου σπούδασε και στο τμήμα σεναριογραφίας του Ινστιτούτου Κινηματογράφου της Μόσχας. Το 1964 επέστρεψε στην Ελλάδα για να ξαναφύγει πάλι το 1967, με τον ερχομό της Χούντας —αυτή τη φορά για το Παρίσι— και να επιστρέψει οριστικά όταν έπεσε η απριλιανή δικτατορία.
Το καπλάνι της βιτρίνας
Kατά τη διάρκεια της παραμονής της στην ΕΣΣΔ συνέχισε το γράψιμο και μια σειρά παιδικών διηγημάτων. Το πρώτο της μυθιστόρημα, το αυτοβιογραφικό Το καπλάνι της βιτρίνας, γράφτηκε το 1963 ενώ ήταν στη Μόσχα. Αποτελεί έργο-σταθμό στην ελληνική παιδική λογοτεχνία, όντας το πρώτο ίσως παιδικό βιβλίο με πολιτικές αναφορές, πιο συγκεκριμένα στη δικτατορία του Ιωάννη Μεταξά.
Το 1971 και ενώ ήταν εξόριστη στο Παρίσι, έγραψε τον Μεγάλο περίπατο του Πέτρου, αυτή τη φορά με θέμα την Κατοχή και την απελευθέρωση. Το σημαντικό στα ιστορικά της μυθιστορήματα είναι ότι δεν αποτελούν μια απλή καταγραφή ιστορικών γεγονότων αλλά είναι ζυμωμένα με τα αυτοβιογραφικά βιώματα των ηρώων της.
Η κηδεία της θα γίνει την Τρίτη στο Α΄Νεκροταφείο.
Αλ. Τσίπρας: «Χωρίς την Άλκη Ζέη αισθανόμαστε όλοι λίγο ορφανοί»
«Χωρίς την Άλκη Ζέη αισθανόμαστε όλοι λίγο ορφανοί», γράφει ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ για την απώλεια της συγγραφέως και προσθέτει: «Περπατήσαμε με τον Πέτρο στον μεγάλο περίπατο, θαυμάσαμε το καπλάνι της βιτρίνας, ακούσαμε τις ιστορίες του ψεύτη παππού. Συγκινηθήκαμε, κλάψαμε, ζήσαμε τις περιπέτειες των ηρώων της, αισθανθήκαμε διαβάζοντας τα βιβλία της τί σημαίνει αγάπη για την πατρίδα, την ελευθερία, τη δημοκρατία.
Βαθιά προοδευτική, η Άλκη Ζέη ακολούθησε τη διαδρομή της Αριστεράς, κυνηγήθηκε, εξορίστηκε, διώχτηκε, δίνοντας ένα έξοχο παράδειγμα αφοσίωσης στις ιδέες με τη ζωή και το έργο της. Θα είναι πάντα μαζί μας με τα βιβλία και την αθωότητα των ηρώων της».
Χωρίς την Άλκη Ζέη αισθανόμαστε όλοι λίγο ορφανοί. Περπατήσαμε με τον Πέτρο στον μεγάλο περίπατο, θαυμάσαμε το καπλάνι…
Δημοσιεύτηκε από Alexis Tsipras στις Παρασκευή, 28 Φεβρουαρίου 2020
Συλλυπητήριο μήνυμα από τον ΣΥΡΙΖΑ
Συλλυπητήριο μήνυμα για τον θάνατο της Άλκης Ζέη απέστειλε, με ανακοίνωσή του ο ΣΥΡΙΖΑ. «Η απώλεια της Άλκης Ζέη, που έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 97 ετών, μας γεμίζει με θλίψη», αναφέρει η ανακοίνωση του ΣΥΡΙΖΑ και προσθέτει: «Η Άλκη Ζέη, που συντρόφευε με τα σπουδαία μυθιστορήματά της τα νεανικά μας χρόνια, ήταν μία από τις συγγραφείς που καθόρισαν με τη γραφή τους την παιδική λογοτεχνία της Ελλάδας. Συνέγραψε δεκάδες βιβλία, τα οποία αποτύπωσαν με το δικό της ιδιαίτερο ύφος την ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας και τους αγώνες του ελληνικού λαού».
«Η Άλκη Ζέη στρατεύτηκε από τα νεανικά της χρόνια στην Αριστερά, ως μέλος της ΕΠΟΝ. Για τις ιδέες και τη δράση της υπέστη διώξεις. Τιμήθηκε με δεκάδες βραβεία λογοτεχνίας τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Το 2015 εξελέγη Επίτιμη Διδάκτωρ του Τμήματος Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Πατρών. Την ίδια χρονιά, επίσης, της απονεμήθηκε ο τίτλος της Ταξιάρχη του Τάγματος Τεχνών και Γραμμάτων από το υπουργείο Πολιτισμού της Γαλλίας. Εκφράζουμε τα θερμά μας συλλυπητήρια στην οικογένειά της και τους οικείους της», καταλήγει η ανακοίνωση του ΣΥΡΙΖΑ.
